Ter gelegenheid van het
45 jarig jubileum van Buurtbus Heino
voor het hele jubileumboek klik hier Jubileumboek 45 jaar
een kort overzicht van de geschiedenis:
1938: Uit begrotingsoverwegingen van de regering Colijn wordt in 1938 o.a. het openbaar vervoer via de kernen Laag Zuthem en Lierderholthuis wegbezuinigd.
1979: Op initiatief van de organisaties Plaatselijk Belang Lierderholthuis en Plaatselijk Belang Laag Zuthem worden stappen gezet om te komen tot een buurtbusdienst die Heino met de beide kernen zal verbinden.
Een buurtbuscomité bestaande uit dhr. A. Klinkhamer van P.B. Laag Zuthem en mevr. Annie Middelkamp die P.B. Lierderholthuis vertegenwoordigt, dhr. Snel, dhr. Egberink, mevr. van Zomeren, aangevuld met vertegenwoordigers van gemeente, provincie, verkeersinspectie en regionale vervoerder VAD (in de persoon van dhr. Barnard), verricht de voorbereidende werkzaamheden voor het Buurtbus-project.
Op 3 september 1979 vindt de allereerste rit van Buurtbus Heino plaats. De buurtbus verbindt in eerste instantie alleen Heino met de beide kerkdorpen Lierderholthuis en Laag Zuthem. De eerste route wordt via uitvoerige publicaties bekend gemaakt. De bus rijdt 7 dagen per week.
Buurtbus Heino is, landelijk gezien een van de eerste buurtbusprojecten. (De allereerste buurtbus in Nederland reed 28-09-1977 tussen Lekkerkerk en Gouda). In 1979 worden de eerste 2934 passagiers vervoerd.
Het eerste bestuur wordt gevormd door het eerder genoemde buurtbuscomité met dhr. Klinkhamer als voorzitter, Annie Middelkamp als tweede voorzitter en Aleid Mulder als bestuurslid vertegenwordigt de gemeente.
De eerste vervoersmaatschappij met wie het project wordt uitgevoerd is de VAD.
Na liberalisering van de openbaar vervoersmarkt volgen in een later stadium andere vervoersmaatschappijen: Midnet, Connexxion, Syntus –>>Keolis
1980, dat het project een succes is wordt duidelijk aan het aantal vervoerde passagiers in dit jaar: namelijk 7598. Gezien de beperkte bezetting wordt besloten de ritten op zondag te staken.
1981: 2 gemeenten in Nederland waaronder Heino krijgen subsidie van de Minister van Verkeer en Waterstaat om een 1 jaarlijks experiment te verzorgen voor het vervoer van ouderen/gehandicapten met de Buurtbus. Hiertoe wordt de bus aangepast met een lift en plekken voor rolstoelen achter in de bus.
medio januari verschijnen de publicaties hierover.
Uit de notulen van een bestuursvergadering wordt duidelijk dat er in dat jaar blijkbaar nauwelijks gebruik is gemaakt van deze mogelijkheid. De lift werd weer verwijderd en de open rolstoelplekken weer in de oude staat hersteld.
Het bestuur besluit ook de zaterdagse ritten te laten vervallen gezien het beperkte gebruik.
1983: Als eerste van een lange rij vrijwillige chauffeurs neemt B. Wellenberg afscheid. In die periode staat de maximum leeftijd voor buurtbuschauffeurs op 70 jaar. Later wordt dat opgetrokken naar de 75e verjaardag. Momenteel is dat nog 1 jaar later.
De traditie ontstaat dat het bestuur van Buurtbus Heino de vrijwillige chauffeur begeleidt tijdens zijn laatste rit om vervolgens samen een borreltje te drinken. Het officiële afscheid van de vereniging en de collega’s vindt dan plaats in de eerstvolgende jaarvergadering.
1985: Het aantal passagiers is in de afgelopen jaren nogal wat achteruit gegaan en in de buurt van de kritische grens van 400 passagiers per maand gekomen. In samenwerking met gemeente, vervoersmaatschappij VAD wordt gewerkt aan een oplossing. Die wordt uiteindelijk gevonden doordat de gemeente, verantwoordelijk voor het schoolvervoer van een behoorlijk aantal kinderen uit Laag Zuthem naar bijzonder onderwijs in Zwolle Zuid, te kennen geeft dit vervoer wel over te willen dragen aan de Buurtbus in het geval de lijn doorgetrokken wordt naar Zwolle-Zuid.
1986: per 2 juni wordt vanwege een groot aantal kinderen dat vanuit Laag Zuthem een school voor bijzonder onderwijs in Zwolle Zuid bezoekt de busroute verlengd tot winkelcentrum Zwolle Zuid. Dat dit “zoden aan de dijk zet” blijkt uit een fors toegenomen aantal passagiers: periode 1981-1985 in totaal 25.160 (gem. 5032/jaar), periode 1986-1990 totaal 45.348 (9070/jaar). Later wordt een extra schoolbus ingezet.
1987: In een al jarenlang bestaande traditie van tuincentrum van der Vechte worden dit jaar op Valentijnsdag chauffeurs en bestuur van de Buurtbus in de bloemetjes gezet.
Het doet alle vrijwilligers goed dat er aandacht en waardering is voor hun inzet.
1988: Op aanwijzing van de centrale overheid worden de buurtbuscomité’s omgevormd tot verenigingen. Daarmee verschuift de persoonlijke, juridische aansprakelijkheid van de bestuurders naar de vereniging en ontstaat er een meer democratisch instituut waarbij het bestuur verantwoordelijkheid heeft af te leggen naar de leden. Op 19 december passeert de akte van oprichting Vereniging Buurtbus Heino bij notaris Bremmers
Harm Jan Snel, landbouwer en Johanna Frederika ter Denge, ons beter bekend als Jannie Meijer, vertegenwoordigen hierbij het bestuur.
1989: op 3 september wordt het 10-jarig bestaan gevierd.
1991: N.a.v. een promotie-video over “de buurtbus” en het 12,5 jarig jubileum verschijnt deze publicatie over het “noodzakelijk kwaad” van de buurtbusprojecten
1992: op 5 februari wordt de 100.000 ste passagier vervoerd
1993:
Interview met actieve bestuurders
1994: 150.000-ste passagier
Ondertussen wordt er veel vergaderd door het bestuur vaak bij Annie thuis:
1995: eind van dit jaar blijkt dat in de periode 1990-1995 in totaal 90.362 passagiers zijn vervoerd (18.072/jaar)
1996: Dat het vervoer van schoolkinderen blijkbaar niet altijd zonder problemen verloopt kan uit dit schrijven van het bestuur aan haar chauffeurs worden begrepen:
1998: Een nieuwe mijlpaal: de 200.00ste passagier.
2004: een gedenkwaardig jaar. Het 25-jarig jubileum wordt gevierd en het totaal aantal vervoerde passagiers bedraagt inmiddels 300.000.
2006: Het draaien van een buurtbusvereniging kost nogal wat: bestuurskosten, huur vergaderruimten, reiskostenvergoedingen, attenties, nieuwjaarsreceptie, de jaarlijkse buurtbusreis, het kerstpakket etc. Naast provinciale subsidie waren de reclame-inkomsten van lokale ondernemers voor de bestickering van de bus ook belangrijk. Hier het “prijslijstje” van Henk Pruim onze toenmalige penningmeester
Overigens is het, na het concessie verlenen aan vervoersmaatschappijen, aan deze of ze nog reclame op de bus willen of niet. Voor de derving van reclame-inkomsten komt de vervoerder dan met een vergoeding.
2010: Een nieuwe vervoerder
2011: Chauffeur Wellenberg neemt afscheid na 17,5 jaar trouwe dienst.
2012: Vanwege het dalende aantal kinderen uit Laag Zuthem wordt in overleg met de ouders besloten het vervoer per aparte schoolbus naar Zwolle Zuid te staken. Dat gebeurt medio van dit jaar.
2013:
Waar de overheid terugtreedt, treedt de Buurtbus dan naar voren:
2014:
2015: De Buurtbuskrant voor de leden van de vereniging verschijnt sinds 2006 in een frequentie van 2 – 3 x per jaar. De artikelen in het krantje gaan o.a. personele zaken als afscheid van chauffeurs, nieuwe chauffeurs, overlijden, maar ook over actuele ontwikkelingen, zaken n.a.v. leden- en bestuursvergaderingen, verslagen van buurtbusreizen, bijeenkomsten etc. Traditioneel wordt het blad geredigeerd door de voorzitter, nu Dick Stegeman, tezamen met Roelie Heeling.
Op 6 augustus wordt de nieuwe Syntus-bus in gebruik genomen. Door voorzitter Dick Stegeman worden de sleutels aan chauffeur Jan Volkerink en zonnebloemen voor de eerste passagier Paulien Klomp overhandigt. Meteen bij de start echter begint de bus te roken. Later blijken kitresten onder de motorkap hier de (onschuldige) oorzaak hiervan.
2016: Buurtbusverenigingen vervullen een belangrijke maatschappelijke functie. Daarin spelen de vrijwilligers een belangrijke rol. Dat de verenigingen het af en toe moeilijk hebben met semi-overheidsinstellingen blijkt uit het volgende:
2017: In december wordt ook in de buurtbus een O.V. incheckapparaat geplaatst. Landelijk werd de OV-chipkaart ingevoerd in 2012 na uitvoerige experimenten o.a. in Rotterdam.
Al vanaf het begin van Buurtbus Heino worden de vrijwillige chauffeurs door het bestuur bedankt voor hun inspanningen o.a. in de vorm van een jaarlijkse buurtbus reis, een mooi kerstpakket, een gezellige nieuwjaarsreceptie.
2018: de 450.000 passagier wordt vervoerd. Op naar de 1/2 miljoen. Zoals blijkt uit het artikel neemt Anton Weertman afscheid omdat hij 75 jaar wordt.
2019: Door de vele overvallen op bussen is in de afgelopen jaren is geleidelijk aan de mogelijkheid om contant te betalen afgevoerd. In navolging daarvan wordt dit nu ook bij buurtbussen afgeschaft. In december wordt een PIN-automaat geplaatst waarmee de kaartjes kunnen worden betaald.
Vanwege het 40-jarig jubileum wordt op 14 september 2019 in restaurant Bij9en een receptie gehouden na de jaarlijkse buurtbusreis. Na de receptie wordt een gezellig feest gevierd met o.a. een optreden van The Shannons een Ierse band uit Laag Zuthem.
2020: Op 20 februari overlijdt ons (voorlopig) laatste erelid Annie Middelkamp, bijnaam “moeder van de Buurtbus”
2024: Inmiddels zijn we 4 “zware” jaren verder. In 2020 brak een wereldwijde virusepidemie uit eerst onder de naam Corona, later bekend als COVID-19. Het betekende voor de buurtbus een uitval van 1 jaar (minus 1 week) in de periode maart 2020 tot maart 2021. Helaas bleken ook enigen van onze chauffeurs ernstig ziek geworden en overleden 1 chauffeur en 1 oud-chauffeur.
Vanwege de hoge besmettelijkheidsgraad werd bij de herstart de bus extra uitgerust met kuchscherm, afzuigventilator en een HEPA-filter (zoals in vliegtuigen).
Er ging een nieuwe concessie van start met Keolis als vervoersmaatschappij. De bedoeling was dat wij met elektrische bussen zouden gaan rijden: in plaats van 1 bus zouden er twee komen vanwege de beperkte accucapaciteit. Nog voor het zover was bleek de provincie ontevreden over Keolis vanwege het verborgen houden van “sideletters” in het contract met de Chinese fabrikant van de elektrische bussen.
De vervangende concessie kwam in handen van E.B.S., dochter van een Israëlisch moederconcern. De nieuwe VW-crafter (diesel-) bus werd vanwege Europese richtlijnen uitgerust met een verlaagde vloer om eventueel rolstoelers mee te nemen. Als vereniging hadden we daar eigenlijk nogal bezwaren tegen a. omdat dat de dienstregeling ernstig zou vertragen. b. gezien de ervaringen met het experiment met rolstoelmogelijkheid begin 80-er jaren c. In Heino rijdt er dan al sinds jaren de rolstoelbus van de Stichting Ouderenwerk die rolstoelvervoer aanbiedt. Ook de afgelopen periode bleek er echter geen gebruik gemaakt te worden van de rolstoelmogelijkheid.
Bij de ruiling van de oude bus(achter) voor de nieuwe (voor)
De start van de concessie met de nieuwe vervoersmaatschappij in dec 2022 ging gepaard met vele problemen bij de nog onervaren vervoerder. Dat betekende o.a. dat het in-/uitchecken met OV-passen en de verkoop van kaartjes pas in juni 2023 op gang kwam. Maar ook hierna liep het contact tussen buurtbusverenigingen en E.B.S. zeker niet soepel.
Toch bleek het aantal vervoerde passagiers in 2023 boven de 9.000, het hoogste aantal sinds 2011. Ook bij onze vereniging liep en loopt het gelukkig nog steeds als gesmeerd en we hopen dan ook dit jaar (03-09-2024) ons 45-jarig jubileum te vieren.
In de afgelopen “corona” jaren gingen de vergaderingen met vervoersmaatschappijen en provinciale overheid nog wel door. Op organisatorisch vlak veranderde het een en ander: provincie Overijssel ging wat betreft openbaar vervoer samenwerken met provincie Gelderland en provincie Flevoland onder de noemer OV-Oost waarbij het uiterlijk van de bussen vooral werd gesierd met het RRReis logo van OV-Oost, het logo van de vervoersmaatschappij veel kleiner werd afgebeeld.
Wat in 2021 ook veranderde: de absolute leeftijdsgrens voor chauffeurs werd losgelaten. Voorheen lag die op 70 resp. 75 jaar hetgeen in de praktijk niet altijd reëel was: er waren met regelmaat chauffeurs die met tegenzin afscheid moesten nemen terwijl ze nog uitstekend in staat waren de bus te besturen. Maar goed: na jarenlange discussies in het overleg met de provincies werd een rationeler beleid ingevoerd: i.p.v. leeftijd werd nu afgesproken dat chauffeurs van 75+ elke 2 jaar zowel een medische keuring zouden ondergaan als dat er een rijtest plaatsvindt bij een onafhankelijke rijschoolinstructeur. Bestuurslid Jaap Abbes regelt die zaken bij de Arbo Unie en rijschool Oosterlaar.
K erst 2022-2023:
Waar voorheen de Kerstpakketten door een aantal bestuursleden aan huis werden bezorgd werd nu een delegatie Kerstmannen bereid gevonden om dit gezamenlijk met de bus rond te brengen. Dit zeer intensieve werk werd gelukkig af en toe afgewisseld met een pauze bij de gelukkige ontvangers waarbij ze o.a. werden toe-geblazen, koffie kregen en even een biljartje konden leggen
Sinds 2014 voert de Rabobank een jaarlijkse actie, eerst onder de naam Hart voor Salland later Rabo Club Support, gericht op het financieel ondersteunen van allerlei organisaties/verenigingen in de regio. Onze penningmeester Herman Lindeboom regelt alle zaken hieromtrent zoals de jaarlijkse aanvraag, de reclame voor de actie zodat zoveel mogelijk Heino-ers hun buurtbusvereniging steunen. Dat deze actie succesvol is blijkt uit het eerder nooit zo hoge bedrag in 2023: € 1.048
N.a.v. allerlei gebeurtenissen zoals jubilea, chauffeurs die afscheid nemen etc zoeken we contact met media zoals de Stentor. We hebben de daarbij niet zo verborgen agenda dat zo’n interview de aandacht trekt van nieuwe chauffeurs.
Hier staan voorzitter Dick, secretaris Frank en chauffeur Saskia te wachten op de bus om tezamen met andere chauffeur Jos in de bus geïnterviewd te worden.
2024: Nadat in het voorjaar uit een halfjaarlijks overleg met provincie en vervoersmaatschappij bleek dat we weer reclame op de bus mochten gaan voeren hield een bestuurscommissie (Dick Stegeman en Gerard Stolte) zich bezig met het benaderen van lokale ondernemers om hen warm te maken voor onze “rijdende” reclame.
De bus werd sinds voorjaar 2024 opnieuw uitgerust met reclame, een extra bron van inkomsten voor onze vereniging
Tot slot:
Dit korte overzicht van de geschiedenis van de Buurtbus Heino verscheen eerder als geschiedenispagina op de website. Op advies van Arie Loseman wordt het in kleine oplage geprint als presentje aan huidige en voormalige vrijwilligers, chauffeurs en bestuursleden.
Hier en daar worden chauffeurs en bestuursleden genoemd. Zij staan daarmee ook symbool voor alle andere niet genoemde vrijwillige chauffeurs en bestuursleden. U allen draagt of heeft in het verleden op gelijke wijze bijgedragen aan de bloei van onze Buurtbusvereniging.
We hebben dankbaar gebruik gemaakt van het archief van Dick Stegeman en ons inmiddels overleden erelid Annie Middelkamp.
Bronnen: De vertoonde knipsels komen uit de diverse regionale bladen, waarvan helaas niet altijd meer na te gaan is uit welk periodiek ze kwamen. We danken de regionale pers voor hun belangstelling de afgelopen 40 jaar.
Namens het bestuur
Frank Bom
Samenstelling: Frank Bom
Correctie en druk: Jaap Abbes